Uzun Süreli Konaklama

Üçüncü yaş turizmi olarak da bilinen yaşlı turizmi, genel olarak belirli bir yaşın üzerindeki bireylerin aktif çalışma hayatını tamamlamış bireylerin farklı destinasyonlara yaptıkları seyahatlerin tamamını kapsamaktadır. Literatür detaylı bir şekilde incelendiğinde, yaşlı bireylerin turizm faaliyetlerine yönelik yapılan çalışmalarda “üçüncü yaş” kavramından bahsedilirken, bu kavramı tanımlayan yaş aralıklarında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir (Patterson ve Balderas, 2018). 

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre;

∙ 0-17 yaş arası ergen, 

∙ 18-64 yaş arası gençler, 

∙ 65-74 yaş aralığında, genç ve yaşlı, 

∙ 75-84 yaş aralığı ileri yaşta, 

∙ 85 yaş ve üzeri ise yaşlı olarak ifade edilmektedir.

Çalışmanın ana konusu olduğu için üçüncü yaş turizmi ile ilgili daha kapsamlı bir açıklama ilerleyen bölümlerde yapılacaktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya nüfusunun yaklaşık %15’i (yani yaklaşık 1 milyar) engelli insanlardan oluşmaktadır. Engelli turizmi ise engelli bireylerin diğer sağlıklı bireyler gibi sorunsuz bir şekilde turizm faaliyetlerine katılabilmelerini ifade etmektedir (Bulgan, 2015). Bu turizm faaliyetine katılan fiziksel, zihinsel ya da sosyal engeli olan bireylerin seyahatleri sırasında karşılaşabilecekleri tüm engellerin ortadan kaldırılması amaçlandığından literatürde “engelsiz turizm” ya da “erişilebilir turizm” olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Üçüncü yaş turizmi kapsamında değerlendirilen grubun ileri yaşları nedeniyle karşılaşabilecekleri engeller göz önünde bulundurulduğunda engelli turizmi faaliyetleri ile ortak bir paydada değerlendirilmektedir.

Üçüncü Yaş Turistlerin Konaklama Kısıtlamaları

Üçüncü yaş grubundaki bireylerin günlük yaşamlarını sürdürebilmeleri için evde bakım ve sosyal yaşamı iyileştirici hizmetlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bakım ihtiyaçları nedeniyle hizmet sağlayıcı merkezler, hasta güvenliği açısından fiziki durumlarını yaşlı bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda düzenlemelidir. Uzun süreli bakım hizmetlerinde farklı türlerde hizmet sağlayıcılara ve bakım verenlere ihtiyaç duyulmaktadır (TÜSİAD, 2019). Albayrak (2014), otellere bağlı restoranlarda üçüncü yaş turistlerin yaşadığı sorunları incelediği çalışmasında, üçüncü yaş turistlerin en çok yağlı ve kalorili yemekler, enerji değerlerinin belirtilmemesi, menüde diyabetik ürünlere yer verilmemesi, yemeklerin içeriğinin yazılmaması gibi sorunlarla karşılaştıklarını tespit etmiştir. Gezi sırasında tercih edilecek konaklama türü, gezi nedenine ve gelir düzeyine bağlı olarak belirlenir. Yaşlı bireyler konaklama tesisi seçerken tercihlerini geniş bir yelpazede belirlemektedir (Alen vd., 2017). İlerleyen yaşa bağlı olarak fiziksel hareketliliğin kısıtlanması ve bunun sonucunda ortaya çıkan engellilik konaklama tercihlerini etkilemektedir.

Türkiye’de yaşlı turizmi

Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfusa oranı 2018 yılında %8,75 iken 2023 yılında %10,2’ye ulaşması beklenmektedir. TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre 2060 yılında yaşlı nüfusun 2023 yılında yaşlı nüfusun 2 katından fazla olması bekleniyor. 2080 yılında toplam nüfusun dörtte birinin yaşlı nüfus olacağı öngörülmektedir.

Antalya’da bulunan 5* oteller incelendiğinde yaşlı bireylere yönelik turizm hizmetlerinin genellikle ılıman iklim mevsiminin normal sıcaklıklarda olduğu sonbahar, kış ve ilkbahar mevsimlerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu dönemlerde yaşlı turistler yaz turistlerine göre daha uzun süre kalmayı tercih ediyor. Fiziksel mekanların yaşlı turistlerin önceliklerine uygun olarak düzenlenmesi, otel odalarının ve diğer alanların yaşlıların özelliklerine uygun olarak düzenlenmesi onları daha uzun süre kalmaya teşvik etmektedir.

Yapılan incelemeler sonucunda ekonomik olarak her şey dahil hizmet veren otellerin yaşlı turistlerin daha çok ilgisini çektiği, yaşlıların ise konaklama, yeme-içme, sağlık ve bakım gibi temel ihtiyaçların karşılandığı otellerde 2 haftadan fazla ve 1 aya kadar konaklamayı tercih ettiği görülmektedir.

Otellerin fiziksel özellikleri ve hizmet kalitesinin yanı sıra, otel içi ve otel dışı aktiviteler ile yaşlıların sosyalleşmesini destekleyecek aktivitelere yer verilmesi açısından Antalya otellerinin yeterli teknik destek elemanı ve uzmanlığa sahip olmadığı görülmüştür.

Yaşlıların bu sosyal ihtiyaçlarına yönelik otel dışı günübirlik tur ve aktivitelerin gerçekleştirilmesinde Avrupa’daki en iyi uygulama ve uygulamaların aktarılması, buna göre vasıflı eleman ihtiyacının karşılanması, müşteri memnuniyetini ve yaşlıların turizm faaliyetlerine katılım oranını artıracaktır.